OD NARODZIN DO ODSADZENIA,
czyli pierwsze 3 miesiące życia szynszyli.

Wszyscy właściciele szynszyli wiedzą jakie emocje budzą pierwsze dni pobytu malucha w nowym domu. Jednak nie każdy ma okazję obserwować rozwój szynszyli od momentu narodzin aż do ukończenia trzeciego miesiąca życia, kiedy to trafia ona pod skrzydła nowych opiekunów. Na ramionach hodowcy ciąży przede wszystkim obowiązek, ale też przyjemność obserwowania i pomocy w odchowie szynszylowego malucha.

Szynszyle najczęściej przychodzą na świat późną nocą lub nad ranem kiedy z reguły panuje cisza i nikt nie zakłóca spokoju samicy. Poród może trwać od kilku minut do kilku godzin. Po wydaleniu płodów samica musi również wydalić łożysko, które następnie zjada, a dopiero potem zaczyna zajmować się młodymi. Samice oczyszczają noworodki z pozostałości błon płodowych liżąc je i wygryzając. Pierworódki mogą to robić ze zbyt dużą energią, ponieważ nie mają wyczucia w stosunku do młodych. Czasem odnosi się wrażenie, że noworodki są rzucane po całej klatce w czasie wylizywania ich, przy czym zresztą dość głośno piszczą.

Nie ma jednak powodu do zmartwień, samica z czasem nabierze delikatności.

Noworodki po kilku-kilkudziesięciu minutach rozpoczynają wędrówki po klatce. Szukają schronienia, w którym poczują się bezpiecznie. Warto więc wyposażyć klatkę w niewielkie domki, kartonowe pudełka z wyciętymi dziurami czy nawet rolki tekturowe po ręcznikach papierowych. Miseczki z jedzeniem umieszcza się przy dnie, tak aby maluchy mogły bez problemu się do niej dostać. Klatka nie powinna mieć zbyt dużych odstępów między prętami, by młode nie zdołały się z niej wydostać – maksymalnie 1,5 cm.

Noworodki w dniu porodu waży się i powtarza tę czynność każdego dnia przez 3 tygodnie (według upodobań można ten czas skrócić do 2 tygodni lub ważyć co drugi dzień, a także ważyć do momentu uzyskania przez szynszylę 100 gramów). Dzięki codziennemu ważeniu można szybko wykryć, że młode nie jest dostatecznie odżywiane. Każdego dnia powinno przybierać od 2 do 4 gramów, przy czym waga jednodniowego noworodka może wynosić od 30 do 70 gramów.

Brak przyrostu u noworodka może oznaczać, że młode nie pobiera lub pobiera niewystarczającą ilość pokarmu. Należy wówczas sprawdzić czy samica posiada mleko. Inną przyczyną słabego przyrostu może być odsuwanie młodego od sutka przez rodzeństwo bądź matkę. Rozwiązaniem może być karmienie naprzemienne – izolacja dobrze karmionych młodych i pozostawienie samicy sam na sam z niedożywionym. Ostatecznością jest karmienie młodego ręcznie pipetką rozcieńczonym mlekiem w proszku z dodatkiem kleiku z płatów owsianych i odrobiną oleju roślinnego. Dobre rezultaty uzyskuje się stosując mleko dla kociąt. Młode karmi się co dwie godziny trzymając je pionowo bądź na grzbiecie i stosując niewielką pipetkę (można użyć na przykład buteleczki po jednorazowym płynie fizjologicznym). Jednorazowo podaje się maksymalnie do 2 ml mleka. Przy karmieniu należy pamiętać o masowaniu brzuszka co zapobiega ewentualnym problemom gastrycznym (samice robią to poprzez wylizywanie młodego w trakcie pobierania przez nie pokarmu).

W kilka dni po porodzie młode szynszyle rozpoczynają pobieranie pokarmu stałego. Początkowo stanowi on zaledwie kilka procent ich diety – pozostałą częścią jest mleko. Z czasem ilość stałego pokarmu stopniowo zwiększa się, jednak mleko pozostaje stałym posiłkiem aż do 2-3 miesięcy życia. Z immunologicznego punktu widzenia jest to niezwykle ważne, bowiem wraz z mlekiem matki do organizmu młodego przedostają się przeciwciała chroniące organizm przed infekcjami. Dopiero w trzecim miesiącu życia szynszyle zaczynają je produkować samodzielnie toteż nie powinny być oddzielane od matki wcześniej.

Stały pokarm dla młodej, szybko rosnącej szynszyli powinien być odpowiednio zbilansowany i zawierać odpowiednią podaż białka (16-20%) oraz prawidłowy stosunek wapnia do fosforu (2:1) przy czym wapnia powinno być w diecie około 1.5%. Wapń jest niezbędny do prawidłowego rozwoju kośćca, białko natomiast do przyrostu tkanki mięśniowej u zwierzęcia. Świeże siano oraz mieszanki ziół powinno się podawać od samego początku. Pozwoli to przyzwyczaić szynszylę do różnorodnego pokarmu, przez co zwierzę może być mniej wybredne, a także umożliwi dostarczenie witamin i minerałów z różnych źródeł. Nie powinno się podawać świeżych warzyw i owoców, ponieważ u bardzo młodych zwierząt (kilkumiesięcznych) mogą wywołać silną biegunkę. Polecane są z kolei gałązki jabłoni, brzozy czy wierzby, które nawet młode szynszyle chętnie podgryzają dbając w ten sposób o stan uzębienia od pierwszych tygodni swojego życia.

Już w pierwszych dniach swojego życia maluchy zaczynają wspinać się na najwyższe piętra klatki. Warto więc przystosować ją tak, aby ewentualny upadek z najwyższej części klatki nie był dla malucha niebezpieczny. Najczęściej klatki dla samic z młodymi są dużo niższe niż dla dorosłych szynszyli i wyposażone w liczne półki zapobiegające niebezpiecznym upadkom młodych. Szczególnie uwielbiane są polarowe hamaki i domki, do których samica z młodymi może się schować.

Sporadycznie zdarzają się walki między młodymi. Zwykle nie są one groźne i przypominają zapasy. Czasem jednak może dochodzić do urazów, zwłaszcza poprzez podgryzanie małżowin usznych co skutkuje ich skróceniem lub powstawaniem blizn.

Miesięczne szynszyle są już gotowe do odbycia swojej pierwszej kąpieli w piasku. Dopiero wtedy budzi się w nich instynkt, dzięki któremu wiedzą do czego służy pył.

W końcu nadchodzi moment, w którym trzeba poszukać nowego domu dla szynszyli. Należy upewnić się, że osoba, która przejmuje opiekę nad zwierzakiem potrafi o nią zadbać – zna podstawy żywienia i utrzymania. Warto spisywać umowy kupna/sprzedaży, w których powinny zawierać się dane osoby sprzedającej i kupującej zwierzę oraz dane kontaktowe potrzebne do wymiany informacji dotyczących szynszyli. W razie choroby, która wystąpiłaby u sprzedawanej szynszyli nabywca powinien powiadomić o tym hodowlę. Podobnie powinno wyglądać to w przypadku wystąpienia choroby u któregoś z rodziców, zwłaszcza jeśli istnieje szansa, że choroba może być przekazywana genetycznie na potomstwo.

Tekst i zdjęcia autorstwa: Chinchilla Doctor – lek.wet. Katarzyna Trzeciak

Noworodek szynszyli zaraz po przyjściu na świat. Po kilku minutach samica zaczyna czyścić młode z wód i błon płodowych.

Noworodek szynszyli po wysuszeniu.

Ważenie szynszyli w pierwszych dniach po porodzie jest niezwykle istotne.

Rozróżnianie płci. Po lewej: samiec. po prawej: samica.